ورودی‌های سطح ۲

در استاندارد حسابداری شماره ۴۲، ورودی‌های سطح ۲ به داده‌هایی اطلاق می‌شود که قابل مشاهده هستند، اما شامل قیمت‌های نقل‌شده مستقیم برای دارایی یا بدهی دقیقاً یکسان در بازار فعال نیستند. به بیان دیگر، این ورودی‌ها یا به‌صورت مستقیم (مثلاً قیمت دارایی مشابه) یا غیرمستقیم (مثلاً نرخ بهره یا منحنی بازده) از بازارهای قابل مشاهده به‌دست می‌آیند، اما نیاز به تعدیل دارند.

ورودی‌های سطح ۲ همچنان به بازارهای قابل مشاهده تکیه دارند، اما برخلاف سطح ۱، ممکن است برای تعیین ارزش منصفانه نیاز به تعدیل و تحلیل باشد.

ویژگی‌های کلیدی ورودی‌های سطح ۲

• قابل مشاهده در بازار هستند، اما مستقیماً برای دارایی/بدهی مورد نظر نیستند.
• ممکن است قیمت‌های نقل‌شده برای دارایی‌های مشابه در بازار فعال یا دارایی/بدهی‌های دقیقاً مشابه در بازارهای غیرفعال باشند.
• در اکثر موارد، این ورودی‌ها از داده‌های بازار، نرخ‌ها یا مدل‌های مبتنی بر ورودی‌های بازار استخراج می‌شوند.
• نیاز به قضاوت حرفه‌ای برای تعدیل قیمت‌ها به تناسب شرایط خاص دارایی یا بدهی وجود دارد.

مثال‌های کاربردی از ورودی‌های سطح ۲

1. اوراق بدهی شرکتی با بازار غیرفعال:
   اگر قیمت اوراق بدهی مشابه که در بازار فعال معامله می‌شود، در دسترس باشد و برای ارزش‌گذاری اوراق کمتر معامله‌شده شرکت “الف” استفاده شود، پس از اعمال تعدیل برای تفاوت در ریسک اعتباری، این ورودی سطح ۲ خواهد بود.
2. ارزش‌گذاری ساختمان تجاری با قیمت‌های املاک مشابه:
   استفاده از قیمت فروش املاک مشابه در همان منطقه، با اعمال تعدیلات برای متراژ، قدمت، یا امکانات متفاوت، نوعی از ورودی سطح ۲ است.
3. نرخ بهره بازار یا منحنی بازده:
   در مدل‌های تنزیل جریان‌های نقدی (DCF)، استفاده از نرخ‌های بهره متداول بازار که به‌صورت عمومی در دسترس هستند، ورودی سطح ۲ محسوب می‌شود.
4. ارز خارجی در سامانه‌های محدود یا بازارهای دلال‌محور:
   اگر نرخ فروش ارز برای یک جفت‌ارز خاص در بازار رسمی به‌طور محدود منتشر شود، و نیاز به تعدیل برای شرایط خاص قرارداد باشد، می‌توان آن را ورودی سطح ۲ در نظر گرفت.

مقایسه با سایر سطوح

• در مقابل سطح ۱ که به قیمت‌های دقیق و مستقیم متکی است، سطح ۲ شامل قیمت‌های مشابه یا اطلاعات مشتق‌شده است.
• بر خلاف سطح ۳ که به ورودی‌های غیرقابل مشاهده و قضاوت‌های داخلی واحد تجاری وابسته است، سطح ۲ همچنان بر داده‌های بازار تکیه دارد و از شفافیت نسبتاً خوبی برخوردار است.

نکات کلیدی در به‌کارگیری ورودی‌های سطح ۲

• باید قابلیت مشاهده ورودی‌ها اثبات شود؛ به‌عنوان مثال از طریق استعلام از منابع بازار، سامانه‌های قیمتی رسمی، یا داده‌های منتشرشده توسط نهادهای حرفه‌ای.
• تعدیلات اعمال‌شده باید مستند، منطقی و مبتنی بر شواهد باشند.
• واحد تجاری باید در صورت‌های مالی افشا کند که ارزش منصفانه بر اساس ورودی‌های سطح ۲ محاسبه شده است.

محدودیت‌ها و چالش‌ها

• اگرچه سطح ۲ از منظر قابلیت اتکا بالاتر از سطح ۳ است، اما همچنان نیاز به تحلیل و قضاوت حرفه‌ای دارد.
• اختلاف در انتخاب ورودی‌های مشابه یا نحوه تعدیل آن‌ها می‌تواند منجر به تفاوت‌های معنادار در ارزش‌گذاری شود.
• در صورت نبود مستندات کافی، حسابرس ممکن است سطح ۲ را نپذیرد و طبقه‌بندی را در سطح ۳ در نظر بگیرد.

جمع‌بندی

ورودی‌های سطح ۲ پل ارتباطی میان اطلاعات بازار کاملاً شفاف (سطح ۱) و اطلاعات مبتنی بر قضاوت داخلی (سطح ۳) هستند. استفاده از آن‌ها در مواردی که قیمت مستقیم در بازار فعال وجود ندارد، بسیار رایج است، به‌ویژه در بازارهایی مانند املاک، اوراق بدهی غیربورسی، یا دارایی‌های تخصصی. در عین حال، واحدهای تجاری باید دقت کنند که مستندسازی و افشای مناسب در خصوص ورودی‌های سطح ۲ انجام شود تا قابلیت اتکا و شفافیت صورت‌های مالی حفظ گردد.

این مفهوم بخشی از چارچوب استاندارد شماره ۴۲ است و در روزهای آینده، سایر اجزاء آن با همین سبک تحلیلی از طریق سایت و شبکه‌های اجتماعی انجمن حسابداران خبره ایران منتشر خواهند شد.
گردآوری، ترجمه و تدوین:
دکتر سید محمد باقرآبادی
انجمن حسابداران خبره ایران
نوآوری در اندیشه، پیشرو در عمل